ریز سنج و کولیس ورنیه......
- اندازه گیری با ريزسنج يا ميكرو متر به کمک تصاویر
میکرومتر وسیلهای است که برای اندازه گیری کمیت طول بکار میرود و دقت میکرومتر آنالوگ یکصدم میلیمتر است. میکرومتر از دو قسمت اصلی تشکیل شده است:
1-قسمت ثابت شامل :فک ثابت(Anvil face)- کمانه(frame)-خط کش مدرج(sleeve) و ضامن نگهدارنده (lock nut).
2- قسمت متحرک شامل :فک متحرک(spindle)-غلاف یا پوسته (thimble) و پیچ جغجغه(rachet)
روش اندازه گیری :
جسم را بین دو فک قرار داده و با پیچاندن غلاف فکها را به قطعه کار نزدیک میکنیم (نه مماس).با پیچاندن جغجغه فکها را بر قطعه کار مماس میکنیم.وقتی صدای پیچ جغجغه را شنیدیم حدود نیم دور میچرخانیم و از چرخاندن زیاد پیچ جغجغه خودداری میکنیم تا صدمهای به میکرومتر نرسد.پیچ جغجغه به ما کمک میکند تا فشار وارد بر میکرومتر و قطعه کار به اندازه مناسبی برسد.سپس ضامن نگهدارنده را سفت کرده و میکرومتر را در آورده و میخوانیم.
روش خواندن میکرومتر :
1- قسمت صحیح : قسمت صحیح را از روی درجات عدد دار خط کش میخوانیم.
2- قسمت اعشاری : قسمت اعشاری را از روی غلاف میخوانیم و دو حالت زیر متصور است :
الف-اگر غلاف فرضاً عدد 23 را نشان دهد و آخرین درجه عدد دار خط کش به غلاف نزدیک باشد ، اعشاری 0.23 حواهد بود.
ب- اگر غلاف فرضاً عدد 23 را نشان دهد و آخرین درجه بدون عدد خط کش به غلاف نزدیک باشد ، اعشاری 0.73 حواهد بود.یعنی عدد غلاف را با 0.50 جمع میکنیم .چرا؟
حواب : در روی خط کش دو نوع درجه بندی موجود است که یکی از آنها عدد دار و دیگری بدون عدد است که صفر اولی با دومی 0.50 اختلاف دارد.
7.38 mm=مقدار خوانده شده
7.۷۲ mm=مقدار خوانده شده
۳.۵۶ mm=مقدار خوانده شده
۲- آموزش استفاده از كوليس براي اندازه گيري
قطر داخلی و خارجی یک لوله را نمیتوان با دقت و به آسانی با یک خط کش مدرج اندازه گرفت. برای اندازه گیری دقیقتر آنها از کولیس استفاده میشود. کولیس از ترکیب یک خط کش مدرج و یک ورنیه متحک درست شده است. خط کش ورنیه دارای دو شاخک است شاخکهای کوچک برای اندازه گیری قطر داخل و شاخکهای بزرگ برای اندازه گیری قطر خارجی اجسام بکار میرود. |
روش کار کولیس
اندازه گیری قطر یا طول
جسمی را که منظور تعیین طول با قطر خارجی آن است در بین شاخکهای ثابت و متحرک بزرگ قرار میدهند بطوری که هر دو شاخک با بدنه جسم تماس داشته باشند سپس به کمک ورنیه و خط کش اندازه طول یا قطر گلوله را تعیین میکنند. درجات را از روی خط کش (عددی که صفر ورنیه در مقابل آن قرار دارد و یا از آن گذشته است) و کسر درجات را از روی ورنیه میخوانند برای کسر درجات از درجات ورنیه را پیدا میکنند که درست در برابر یکی از درجات خط کش قرار گرفته است.
اندازه گیری قطر داخلی
برای اندازه گیری قطر داخلی مثلا قطر یک لوله دو شاخک بالایی را در داخل لوله فرو میبرند و ورنیه را برای خط کش آنقدر جابجا میکنند تا دو شاخک با جدار داخلی لوله تماس پیدا کنند. کولیس تا حدی در داخل لوله میچرخانند تا دو شاخک بر قطر لوله منطبق گردد. در این حالت قطر داخلی را با روش قبلی از روی خط کش و ورنیه میخوانند.
۳۴.۶۰mm=مقدار خوانده شده
۴۰.۰۰ mm=مقدار خوانده شده
۳۷.۴۶ mm=مقدار خوانده شده